Hvernig beygist köttur?

Það eru nokkur orð í íslensku vandbeygðari en önnur. Köttur er sannarlega eitt þeirra en orðin hnöttur og knöttur beygjast alveg eins. Til að forðast þessi orð má sannarlega finna samheiti sem tilheyra tveimur auðlærðustu beygingarflokkum nafnorða. Hér er að sjálfsögðu átt við beygingarflokk þeirra kvenkynsorða sem enda á -a og karlkynsorðanna sem enda á -i og tilheyra  veikri beygingu.

Það sem gerir köttinn svo vandbeygðan eru sérhljóðabreytingarnar sem verða en að öðru leyti beygist orðið eins og vinur. Í málfræði- og orðabókum væri það sem er fjallað um hér táknað þannig: -ur, -ar og -ir. Sem kemur þannig að vinur verður  vinar í eignarfalli eintölu en vinir í nefnifalli fleirtölu.

Sum íslensk orð eru tekin að láni

Tröllasúrustilkar eða rababaraleggir

Frá 19. öld hafa Íslendingar fylgt þeirri stefnu nokkuð fast eftir að finna ávalt ný orð um hvers konar nýjungar sem vantar orð yfir. Sumum finnst þetta skrýtið, örðum fyndið og einhverjum beinlínis sérviskulegt. Það eru hins vegar ekki öll íslensk orð komin af íslenskum rótum heldur eru þau fengin að láni úr öðrum tungumálum og þau síðan aðlöguð að íslenskunni. Þetta á til dæmis við heiti á ýmsum nýjungum sem tengjast mat.

Fram á 20. öldina kom nýmetið aðallega frá Danmörku og fylgdu þá dönsku orðin. Í þessu sambandi má til dæmis nefna sultu og rababara. Bæði gengu þýðlega inn í velþekkta beygingarflokka veikra nafnorða. Sulta í þann stóra flokk kvenkynsnafnorða sem enda á -a í nefnifalli, eintölu og rabbabari í þann flokk veikt beygðra karlkynsorða sem orðabókarmyndin hefur endinguna -i.

Það er svolítið flókið

„Before you know it, Icelandic will become something easy“

Það er svolítið flókið að koma sér fyrir í nýju landi. Það er auðvitað töluvert flóknara ef ekkert tungumál er fyrir hendi sem skilst í landinu sem hefur orðið fyrir valinu. Hingað til lands kemur fólk af mörgum ástæðum. Sumir eru að elta ættingja, einhverjir ástina, svo eru þeir sem ætla sér að sækja um landvistarleyfi út af því að þeir hafa flúið aðstæður í fyrrum heimalandi. Það eru líka allnokkrir sem koma hingað vegna atvinnu.

Nú svo eru þeir til sem hafa bara gaman af áskor

Samræðuhæf/-ur á íslensku með aðeins þremur orðum

Leifur heppni ferðaðist víða. Spurning hvort hann hafi talað við marga á ferðum sínum.

Allir sem hafa reynt það hljóta að vera meðvitaðir um það hversu erfitt það er að komast inn í nýtt málsamfélag þegar maður þarf að læra allt tungumálið frá grunni. Tungumál eru reyndar miserfið og er íslenskan talin ein af þeim erfiðari. Langflestir sem eiga íslensku að móðurmáli átta sig á því að málfræðin getur reynst mörgum torskilin og þung.

Þegar það er svo haft í huga að sum tungumál eru þannig uppbyggð að málfræðin er ekki aðalatriðið í notkun tungumálsins þá er reyndar með ólíkindum hvað til dæmis innflytjendur frá Asíu geta náð góðum árangri í að tala málfræðilega rétt. Reyndar er ekki hægt annað en að dáðst af árangrinum en ekki síður árangrinum sem margir þeirra ná í framburði íslenskunnar.