Falleg og líka einstök íslensk orð

Fegurðin í fífubreiðunni í sól og sunnanblæ

Samkvæmt tölum Hagstofu Íslands voru Íslendingar 329.100 1.  janúar 2015. Það finnst sumum mjög skrýtið að svo fámenn þjóð eigi sér sérstakt tungumál. Það hefur líka verið bent á að íslenskan innihaldi orð sem verða tæplega þýdd á önnur tungumál.

Hér verða nokkur þeirra talin upp og þau útskýrð á ensku. Textinn er sóttur í grein sem birtist á Hello Giggles  í nóvember í fyrra. Greinin heitir: Icelandic words we totally need to add to English language (opnast í nýjum glugga).

Íslenska á Twitter

Þeir eru til sem spá íslenskunni dauða. Slíkar spár hafa reyndar heyrst áður án þess að þær hafi orðið að veruleika. Margir blása þar af leiðandi á þessar dómsdagsspár og kenna við svartsýnisraus. Þessir segja að íslenskan muni lifa áfram þó hún eigi væntanlega eftir að þróast áfram eins og önnur tungumál.

Á sama tíma og sumir Íslendingar óttast dauða tungumálsins hefur utanaðkomandi áhugi á íslenskunni farið vaxandi. Þetta má meðal annars sjá á Twitter. Hér eru nokkur skemmtileg dæmi:
https://twitter.com/indianabeotch/status/675167300052471808

Sum íslensk orð eru tekin að láni

Tröllasúrustilkar eða rababaraleggir

Frá 19. öld hafa Íslendingar fylgt þeirri stefnu nokkuð fast eftir að finna ávalt ný orð um hvers konar nýjungar sem vantar orð yfir. Sumum finnst þetta skrýtið, örðum fyndið og einhverjum beinlínis sérviskulegt. Það eru hins vegar ekki öll íslensk orð komin af íslenskum rótum heldur eru þau fengin að láni úr öðrum tungumálum og þau síðan aðlöguð að íslenskunni. Þetta á til dæmis við heiti á ýmsum nýjungum sem tengjast mat.

Fram á 20. öldina kom nýmetið aðallega frá Danmörku og fylgdu þá dönsku orðin. Í þessu sambandi má til dæmis nefna sultu og rababara. Bæði gengu þýðlega inn í velþekkta beygingarflokka veikra nafnorða. Sulta í þann stóra flokk kvenkynsnafnorða sem enda á -a í nefnifalli, eintölu og rabbabari í þann flokk veikt beygðra karlkynsorða sem orðabókarmyndin hefur endinguna -i.

Samræðuhæf/-ur á íslensku með aðeins þremur orðum

Leifur heppni ferðaðist víða. Spurning hvort hann hafi talað við marga á ferðum sínum.

Allir sem hafa reynt það hljóta að vera meðvitaðir um það hversu erfitt það er að komast inn í nýtt málsamfélag þegar maður þarf að læra allt tungumálið frá grunni. Tungumál eru reyndar miserfið og er íslenskan talin ein af þeim erfiðari. Langflestir sem eiga íslensku að móðurmáli átta sig á því að málfræðin getur reynst mörgum torskilin og þung.

Þegar það er svo haft í huga að sum tungumál eru þannig uppbyggð að málfræðin er ekki aðalatriðið í notkun tungumálsins þá er reyndar með ólíkindum hvað til dæmis innflytjendur frá Asíu geta náð góðum árangri í að tala málfræðilega rétt. Reyndar er ekki hægt annað en að dáðst af árangrinum en ekki síður árangrinum sem margir þeirra ná í framburði íslenskunnar.